Hoe zorgen we ervoor dat ons dataherstelplan voldoet aan de nieuwste EU-regelgeving zoals NIS2 en DORA?

Wat zijn NIS2 en DORA? Een overzicht van de nieuwste EU-regelgeving

In de EU zijn recent twee belangrijke nieuwe regelgevingen geïntroduceerd: NIS2 (Network and Information Security 2) en DORA (Digital Operational Resilience Act). Deze wetten hebben grote impact op hoe we met data omgaan, vooral bij calamiteiten.

NIS2 is de opvolger van de oorspronkelijke NIS-richtlijn uit 2016. Deze nieuwe versie verbetert en verbreedt de reikwijdte van de oorspronkelijke wetgeving. Waar NIS zich vooral richtte op aanbieders van essentiële diensten, breidt NIS2 dit uit naar meer sectoren en organisaties. De implementatiedatum voor NIS2 is 17 oktober 2024, wat betekent dat organisaties nu al voorbereidingen moeten treffen om aan deze regelgeving te voldoen.

DORA richt zich specifiek op de financiële sector en treedt in werking op 17 januari 2025. Deze wet reguleert de digitale operationele veerkracht van financiële instellingen. Het doel is om ervoor te zorgen dat banken, verzekeraars en andere financiële dienstverleners bestand zijn tegen IT-verstoringen en cyberaanvallen door robuuste about Data Recovery oplossingen te implementeren.

Beide regelgevingen introduceren nieuwe concepten zoals ‘essentiële entiteiten’ en ‘belangrijke entiteiten’. Essentiële entiteiten zijn organisaties die van vitaal belang zijn voor de samenleving, zoals ziekenhuizen en nutsvoorzieningen. Belangrijke entiteiten zijn organisaties die weliswaar niet vitaal zijn, maar nog steeds een grote impact kunnen hebben bij uitval. Voor beide typen gelden strenge eisen voor dataherstelplannen.

Waarom is compliance met deze regelgevingen belangrijk voor jouw organisatie?

De financiële gevolgen van het niet naleven van NIS2 en DORA kunnen aanzienlijk zijn. Boetes kunnen oplopen tot 10 miljoen euro of 2% van de wereldwijde jaaromzet, afhankelijk van welk bedrag hoger is. Dit zijn bedragen die zelfs de grootste organisaties zullen voelen. Maar de impact gaat verder dan alleen financiële consequenties.

Reputatieschade na een datalek of cyberincident kan jarenlang doorwerken. Klanten verliezen vertrouwen, partners willen mogelijk de samenwerking heroverwegen, en het herstel van je merk kan jaren duren. Recente voorbeelden zoals de ransomware-aanval op de Universiteit Maastricht in 2019 laten zien hoe ontwrichtend cyberincidenten kunnen zijn. De universiteit moest bijna 200.000 euro losgeld betalen en kampte wekenlang met ernstige verstoringen.

De sectoren die onder deze regelgevingen vallen zijn breed: energie, transport, financiën, gezondheidszorg, drinkwater, digitale infrastructuur, overheidsdiensten en meer. Als je in een van deze sectoren werkt, moet je nu al beginnen met het aanpassen van je dataherstelstrategie om aan deze nieuwe eisen te voldoen.

De belangrijke componenten van een compliant dataherstelplan

Een effectief dataherstelplan volgens NIS2 en DORA bestaat uit verschillende elementen. Allereerst is het belangrijk om onderscheid te maken tussen backup en disaster recovery. Backup gaat over het maken van kopieën van data, terwijl disaster recovery het complete plan is om systemen weer operationeel te krijgen na een incident. Voor compliance heb je beide nodig.

Je incident response procedures moeten duidelijk vastgelegd zijn. Wie doet wat tijdens een incident? Welke stappen worden er genomen? Hoe lang mag het duren voordat systemen weer online zijn? Deze Recovery Time Objectives (RTO’s) en Recovery Point Objectives (RPO’s) moeten aansluiten bij de risicotolerantie van je organisatie én voldoen aan de eisen van NIS2 en DORA.

Communicatieprotocollen zijn een ander belangrijk onderdeel. Hoe communiceert je team intern tijdens een incident? Wanneer en hoe informeer je klanten, partners, en toezichthouders? NIS2 vereist bijvoorbeeld dat incidenten binnen 24 uur gemeld worden bij de relevante autoriteiten. Voor deze snelle respons heb je vooraf vastgelegde processen nodig die aansluiten bij about Cyber Recovery Services en strategieën.

Gap-analyse: Hoe beoordeel je jouw huidige dataherstelplan?

Om je huidige dataherstelplan te evalueren tegen de nieuwe regelgevingseisen, begin je best met een gestructureerde gap-analyse. Deze aanpak helpt je om systematisch de verschillen tussen je huidige situatie en de gewenste situatie in kaart te brengen.

Start met het verzamelen van alle relevante documentatie over je bestaande dataherstelplan en vergelijk deze met de specifieke eisen van NIS2 en DORA. Gebruik hiervoor een eenvoudige matrix die de eisen van de regelgeving afzet tegen je huidige capabilities. Zo identificeer je snel waar de tekortkomingen zitten.

Prioriteer vervolgens de geïdentificeerde gaps op basis van risico en impact. Sommige tekortkomingen kunnen een grotere bedreiging vormen voor je compliance-status dan andere. Focus eerst op de hoogste risico’s, zoals het ontbreken van adequate encryption, onvoldoende testprocedures of het gebrek aan duidelijke communicatieprotocollen.

Documenteer je bevindingen zorgvuldig – dit is niet alleen nuttig voor je eigen planning, maar ook essentieel voor eventuele audits. Toezichthouders willen bewijs zien dat je proactief bezig bent met het naleven van de regelgeving, zelfs als je nog niet 100% compliant bent.

Implementatiestrategie: Van compliance-vereisten naar actieplan

Een praktische implementatiestrategie begint met het omzetten van abstracte regelgevingsvereisten naar concrete acties. Maak hiervoor gebruik van een gefaseerde aanpak. Begin met quick wins – verbeteringen die relatief eenvoudig te implementeren zijn maar een significante impact hebben op je compliance-status.

Vorm een multidisciplinair team met vertegenwoordigers uit IT, legal, compliance, en business units. Cybersecurity wetgeving zoals NIS2 en DORA raakt namelijk meerdere afdelingen binnen je organisatie. Zorg voor duidelijke verantwoordelijkheden en regelmatige voortgangsrapportages.

Houd rekening met zowel technische als organisatorische aspecten in je planning. NIS2 en DORA vereisen niet alleen technische maatregelen zoals verbeterde backup-oplossingen, maar ook organisatorische veranderingen zoals trainingen voor medewerkers en aangepaste governance-structuren.

Hoe test en valideer je de effectiviteit van jouw dataherstelplan?

Testen is een kernonderdeel van zowel NIS2 als DORA. Je dataherstelplan is pas echt betrouwbaar als je hebt aangetoond dat het werkt. Begin met tabletop exercises – simulaties waarbij je team op papier door een scenario loopt. Deze laagdrempelige tests zijn ideaal om processen en communicatielijnen te valideren.

Voer vervolgens gedeeltelijke technische tests uit waarbij je specifieke componenten van je herstelplan test. Bijvoorbeeld: kun je daadwerkelijk data terughalen uit je backups? Hoe lang duurt dit proces? Voldoet dit aan je gedefinieerde RTO’s en RPO’s?

Minimaal jaarlijks moet je een volledige hersteltest uitvoeren waarbij je een ernstig incident simuleert. Deze tests moeten realistisch zijn en zoveel mogelijk aspecten van je herstelplan dekken. Documenteer de resultaten zorgvuldig – inclusief wat goed ging, wat niet goed ging, en welke verbeteringen je doorvoert. Deze documentatie is essentieel voor het aantonen van compliance bij audits.

Case studies: Succesvolle implementaties van NIS2- en DORA-compliant dataherstelplannen

Een middelgrote Nederlandse verzekeraar heeft recentelijk zijn dataherstelplan volledig herzien om te voldoen aan DORA. Ze begonnen met een uitgebreide gap-analyse die aantoonde dat hun RPO’s te ruim waren en hun communicatieprotocollen onduidelijk. Door te investeren in geavanceerde backup-technologie en duidelijke procesafspraken, konden ze hun RPO verkleinen van 24 uur naar 4 uur.

Een ziekenhuis in de Randstad pakte compliance met NIS2 aan door eerst hun kritieke systemen in kaart te brengen. Ze realiseerden zich dat hun patiëntgegevens en medische apparatuur een hogere beschermingsgraad nodig hadden dan eerder was ingeschat. Door een gelaagde dataherstelstrategie te implementeren, waarbij de meest kritieke systemen de hoogste prioriteit en bescherming kregen, konden ze zowel aan NIS2 voldoen als hun beperkte budget effectief inzetten.

Uit beide cases blijkt dat een gefaseerde aanpak werkt. Compliance met NIS2 en DORA is geen eenmalig project maar een doorlopend proces van verbetering. Beide organisaties hebben nu kwartaalreviews ingepland om hun dataherstelplannen actueel te houden, aangezien zowel technologie als regelgeving blijft evolueren.

Door deze voorbeelden te bestuderen, kun je waardevolle lessen trekken voor je eigen implementatie. De sleutel tot succes ligt in het vinden van de juiste balans tussen compliance, operationele haalbaarheid en kosteneffectiviteit.