Wat zijn de best practices om datahersteltests uit te voeren in Microsoft 365, Azure DevOps en Entra ID?

Waarom zijn datahersteltests cruciaal voor je Microsoft-omgeving?

Je bedrijfsgegevens in Microsoft 365, je broncode in Azure DevOps en je identiteitsbeheer in Entra ID zijn het kloppend hart van je organisatie. Maar wat gebeurt er als deze gegevens plotseling onbereikbaar worden? Recent onderzoek toont aan dat 76% van de organisaties het afgelopen jaar te maken heeft gehad met een vorm van dataverlies in hun cloudomgeving. En toch test minder dan 40% regelmatig hun dataherstelprocessen.

Microsoft biedt basisbescherming tegen dataverlies, maar deze heeft beperkingen. Zo beschermt het ‘soft delete’-mechanisme in Microsoft 365 je gegevens slechts voor beperkte tijd. Als je niet binnen 14-30 dagen ontdekt dat er data kwijt is, kun je deze permanent verliezen. Voor Azure DevOps en Entra ID gelden soortgelijke beperkingen. Zonder regelmatige tests weet je niet of je data écht terug kunt halen.

De kosten van dataverlies zijn ook niet te onderschatten. In de financiële sector kost een uur downtime gemiddeld €34.000. In de zorg kan ontoegankelijke patiëntdata levensbedreigende situaties veroorzaken. Deze cijfers onderstrepen waarom het testen van je dataherstelcapaciteiten niet alleen een technische maar ook een zakelijke noodzaak is – vooral met de strengere compliance-eisen van DORA en NIS2.

De fundamentele principes van effectieve datahersteltests

Om betrouwbare datahersteltests op te zetten, begin je met het 3-2-1 backupprincipe: drie kopieën van je data, op twee verschillende media, waarvan één offsite. Voor Microsoft-diensten betekent dit dat je naast de standaard Microsoft-bescherming ook een onafhankelijke backupoplossing nodig hebt. Dit is niet alleen een technische keuze, maar ook een strategische beslissing om je risico’s te spreiden.

Twee kritieke begrippen in dataherstellingsplanning zijn RPO (Recovery Point Objective) en RTO (Recovery Time Objective). Je RPO bepaalt hoeveel data je maximaal kunt verliezen – bijvoorbeeld 4 uur aan gegevens. Je RTO geeft aan hoe snel systemen weer online moeten zijn – bijvoorbeeld binnen 2 uur. Deze waarden verschillen per applicatie en datasoort. Voor kritieke Exchange-mailboxen heb je mogelijk een RPO van minuten, terwijl voor archiefdata in SharePoint een RPO van een dag acceptabel kan zijn.

In de Microsoft-wereld zijn verschillende herstelmethoden belangrijk om te begrijpen:

• Soft delete: Items tijdelijk bewaard in een prullenbak (14-30 dagen in Microsoft 365)
• Hard delete: Permanente verwijdering na afloop van de soft delete-periode
• Point-in-time recovery: Herstel naar een specifiek moment in het verleden

Bij het inrichten van je dataherstelstrategie is het belangrijk om meer te leren over Data Recovery mogelijkheden die verder gaan dan wat Microsoft standaard biedt.

Microsoft 365: Best practices voor datahersteltests

Voor effectieve datahersteltests in Microsoft 365 moet je eerst bepalen welke gegevens kritiek zijn. Is dat je Exchange-mailboxen, SharePoint-sites, Teams-chats of OneDrive-bestanden? Elk van deze systemen heeft eigen herstelmechanismen die je moet testen.

Hoewel Microsoft basisbescherming biedt, hebben deze ingebouwde tools belangrijke beperkingen. Voor SharePoint en OneDrive biedt Microsoft bijvoorbeeld een bewaartermijn van 93 dagen voor verwijderde sites, maar granulaire hersteloptie zijn beperkt. Voor Exchange is de standaard bewaartermijn slechts 14 dagen. Dit is waar third-party oplossingen zoals Veeam en Commvault waarde toevoegen met uitgebreidere retentieperiodes en granulaire herstelmogelijkheden.

Test regelmatig deze scenario’s:

• Herstel van individuele e-mails versus complete mailboxen
• Herstel van verwijderde SharePoint-sites inclusief permissies
• Herstel van Teams-data inclusief chatgeschiedenis en bestanden
• Herstel na een gesimuleerde ransomware-aanval waarbij grote hoeveelheden data gewijzigd zijn

Azure DevOps: Hoe test je effectief dataherstellingsmogelijkheden?

Bij Azure DevOps draait dataherstel om meer dan alleen code. Je moet ook pipeline-configuraties, werk-items en wiki-content kunnen herstellen. Begin met het testen van repository-backups; kun je een specifieke commit terughalen zonder de huidige codebase te verstoren?

Een vaak over het hoofd gezien aspect is de configuratie van je CI/CD-pipelines. Het opnieuw opbouwen hiervan na dataverlies kan weken duren zonder goede backups. Test daarom ook regelmatig het herstellen van pipeline-definities en release-configuraties. Bovendien is het verstandig om herstelprocessen te integreren in je DevOps-workflow, zodat ontwikkelaars zelf basisherstellingen kunnen uitvoeren zonder hulp van IT.

Simuleer verschillende scenario’s zoals:

• Onbedoeld verwijderen van een repository
• Corrupt raken van code door een foutieve merge
• Verlies van werk-items tijdens een migratie
• Volledig uitvallen van de Azure DevOps-omgeving

Door deze tests deel te maken van je reguliere DevOps-cyclus versterk je je Cyber Recovery Services en minimaliseer je de impact van potentiële dataproblemen.

Entra ID (voorheen Azure AD): Essentiële herstelstrategieën en testmethoden

Als spil van je identiteitsbeheer is Entra ID misschien wel je meest kritieke dienst – als deze uitvalt, kunnen gebruikers nergens meer bij. Focus bij het testen van herstelprocessen op het terugzetten van verwijderde gebruikers, groepen en rolgebaseerde toegangscontrole.

Test het herstel van geprivilegieerde accounts zoals global admins apart en regelmatig, aangezien deze het hoogste risico vormen. Controleer ook of na een hersteloperatie Single Sign-On nog steeds correct werkt voor alle gekoppelde applicaties. Een veelgemaakte fout is dat na het herstellen van accounts de juiste app-permissies ontbreken.

Vergeet niet om ook het herstel van conditionele toegangsbeleid te testen. Deze regels bepalen wie wanneer bij welke resources kan en vormen een essentieel onderdeel van je beveiligingsarchitectuur. Als deze niet correct hersteld worden, kan dit leiden tot onbedoelde toegang of juist blokkades voor legitieme gebruikers.

Automatisering van datahersteltests: Van handmatig naar geautomatiseerd

Handmatige hersteltests zijn tijdrovend en foutgevoelig. Door het proces te automatiseren met PowerShell en Azure CLI maak je de tests niet alleen betrouwbaarder, maar ook frequenter uitvoerbaar. Begin met het automatiseren van eenvoudige scenario’s zoals het herstellen van een verwijderd bestand in OneDrive of een verwijderde gebruiker in Entra ID.

Een praktijkvoorbeeld: een financiële dienstverlener automatiseerde hun hersteltests met PowerShell-scripts die wekelijks een gesimuleerd dataverlies veroorzaakten en vervolgens het herstelproces doorliepen. Dit reduceerde niet alleen de testtijd van 8 uur naar 30 minuten, maar identificeerde ook zwakke plekken in hun herstelproces die anders onopgemerkt waren gebleven.

Frameworks zoals Azure Automation en Logic Apps kunnen deze geautomatiseerde tests verder stroomlijnen en integreren met je bestaande monitoring- en rapportagesystemen. Zo krijg je niet alleen bevestiging dat het herstelproces werkt, maar ook inzicht in trends en verbeterpunten.

Hoe ontwikkel je een uitgebreid disaster recovery plan voor je Microsoft-omgeving?

Een effectief disaster recovery plan begint met een gedetailleerde inventarisatie van alle Microsoft-diensten die je gebruikt en hun onderling afhankelijkheden. Welke diensten moeten als eerste worden hersteld? Welke data is het meest kritiek? Documenteer niet alleen technische procedures, maar ook wie verantwoordelijk is voor besluitvorming tijdens een crisis.

Betrek verschillende afdelingen bij het ontwikkelen van het plan: IT, security, legal, compliance en vertegenwoordigers van kritieke bedrijfsprocessen. Een vaak vergeten aspect is het testen van communicatiekanalen tijdens een crisis – als je primaire communicatiemiddelen (zoals Teams) niet beschikbaar zijn, hoe coördineer je dan het herstelproces?

Evalueer je plan minstens elk kwartaal en na significante wijzigingen in je IT-omgeving. Documenteer de geleerde lessen na elke test en gebruik deze om je plan te verfijnen. Een statisch plan dat in een lade ligt is waardeloos; het moet een levend document zijn dat evolueert met je organisatie.

Het regelmatig en grondig testen van je dataherstelprocessen in Microsoft 365, Azure DevOps en Entra ID is niet alleen een technische oefening, maar een zakelijke noodzaak. Met de juiste aanpak en tools kun je de impact van dataverlies minimaliseren en voldoen aan steeds strengere compliance-eisen. Bij e-storage helpen we organisaties dagelijks om hun dataherstelprocessen te optimaliseren en te automatiseren, zodat ze voorbereid zijn op elke uitdaging.