Wat zijn de beste praktijken voor cyber resilience?

Voor een effectieve cyber resilience aanpak combineer je preventieve beveiligingsmaatregelen met krachtige herstelcapaciteiten. Focus op risicobeoordeling, detectie van bedreigingen, responsplanning, en uitgebreide gegevensherstel mogelijkheden. Train je medewerkers regelmatig, implementeer een gelaagde beveiligingsstrategie, en zorg voor geïsoleerde back-ups die beschermd zijn tegen ransomware. Doorlopend testen en updaten van je herstelplannen is essentieel om voorbereid te blijven op de steeds veranderende digitale dreigingen.

Wat houdt cyber resilience precies in?

Cyber resilience gaat verder dan traditionele cybersecurity. Waar cybersecurity zich vooral richt op het voorkomen van aanvallen, draait cyber resilience om het vermogen van een organisatie om door te functioneren tijdens en na een cyberincident. Het combineert preventie, detectie, respons én herstel in één omvattende strategie.

In het huidige digitale klimaat is het niet langer de vraag óf je organisatie te maken krijgt met een cyberaanval, maar wanneer. Nederlandse bedrijven worden dagelijks geconfronteerd met geavanceerde dreigingen die traditionele beveiligingsmaatregelen kunnen omzeilen. Daarom is het vermogen om snel te herstellen na een incident net zo belangrijk als preventie.

Een volwassen benadering van digitale beveiliging betekent dat je zowel investeert in het voorkomen van incidenten als in het minimaliseren van de impact wanneer deze toch plaatsvinden. Dit vraagt om een holistische visie waarin technologie, processen en mensen samen bijdragen aan de weerbaarheid van je organisatie.

Waarom is cyber resilience cruciaal voor moderne organisaties?

De frequentie en complexiteit van cyberaanvallen nemen in Nederland drastisch toe. Volgens de Cyber Security Assessment Netherlands 2023 ondervond 36% van de Nederlandse bedrijven het afgelopen jaar een ernstig beveiligingsincident, met een gemiddelde schade van €105.000 per incident. Vooral ransomware aanvallen zorgen voor langdurige operationele verstoringen.

Recente voorbeelden laten zien hoe ontwrichtend deze aanvallen kunnen zijn. Denk aan de aanval op de Universiteit Maastricht waarbij het gehele netwerk werd platgelegd, of aan transportbedrijven die dagenlang geen leveringen konden uitvoeren door versleutelde systemen. Deze incidenten tonen aan dat zelfs met de beste beveiliging, volledige preventie onmogelijk is.

Een effectieve cyber resilience aanpak helpt je organisatie om:

• Bedrijfsactiviteiten snel te hervatten na een incident
• Financiële verliezen te beperken
• Reputatieschade te minimaliseren
• Te voldoen aan toenemende regelgeving zoals DORA en NIS2
• Vertrouwen van klanten en partners te behouden

Wat zijn de belangrijkste componenten van een cyber resilience strategie?

Een robuuste cyber resilience strategie bestaat uit meerdere samenhangende componenten die samen een volledig raamwerk vormen. Deze componenten werken als een geïntegreerd systeem dat je organisatie weerbaarder maakt tegen digitale dreigingen.

De risicobeoordeling vormt het fundament. Hierbij identificeer je kritieke bedrijfsprocessen, data en systemen, en bepaal je welke risico’s prioriteit verdienen. Dit helpt je om beveiligingsinvesteringen te richten op wat echt belangrijk is.

Preventieve maatregelen, zoals firewalls, toegangscontrole en beveiligingsupdates, blijven een belangrijk onderdeel. Deze vormen je eerste verdedigingslinie, maar ze moeten worden aangevuld met:

• Detectiesystemen die afwijkend gedrag en potentiële inbreuken snel signaleren
• Uitgebreide responsplannen die stap voor stap aangeven hoe te handelen bij een incident
• Gegevensherstelcapaciteiten die zorgen dat data en systemen snel weer operationeel zijn
• Herstelprocessen die de terugkeer naar normale bedrijfsvoering faciliteren

Deze componenten moeten regelmatig worden getest en bijgewerkt om effectief te blijven tegen nieuwe dreigingen en veranderende bedrijfsomstandigheden.

Hoe implementeer je effectieve gegevensherstel procedures?

Effectieve gegevensherstel procedures beginnen met een duidelijk begrip van welke data en systemen kritiek zijn voor je bedrijfscontinuïteit. Van daaruit ontwikkel je een strategie die meerdere lagen van bescherming biedt.

Een goed backup-beleid volgt de 3-2-1 regel: drie kopieën van je data, op twee verschillende opslagmedia, waarvan één offsite. Dit vermindert het risico dat alle backups tegelijk getroffen worden. Voor optimale bescherming tegen ransomware is het belangrijk om ook een offline of “air-gapped” kopie te hebben die fysiek of logisch gescheiden is van je netwerk.

Overweeg de volgende backupstrategieën:

• Incrementele backups voor frequente datapunten met minimale impact op performance
• Volledige backups op regelmatige tijdstippen voor complete herstelmogelijkheden
• Snapshot-technologie voor zeer snelle herstelmogelijkheden van kritieke systemen
• Replicatie naar geografisch gescheiden locaties voor bescherming tegen lokale incidenten

Houd bij het opzetten van deze procedures rekening met de Nederlandse wet- en regelgeving, waaronder de AVG/GDPR voor persoonsgegevens en sectorspecifieke eisen zoals NIS2 voor essentiële diensten. Documenteer duidelijk wie toegang heeft tot backups en onder welke omstandigheden herstelprocessen mogen worden gestart.

Welke rol speelt cyber recovery in een bredere resilience strategie?

Cyber recovery is het sluitstuk van een volledige resilience aanpak. Waar traditionele backup- en continuïteitsoplossingen gericht zijn op systeemstoringen of menselijke fouten, focust cyber recovery specifiek op het herstellen na kwaadaardige aanvallen.

Een modern cyber recovery platform biedt geïsoleerde omgevingen die volledig gescheiden zijn van het productiedomein. Deze “kluis” bewaakt kritieke data en beschermt deze tegen besmetting door ransomware of andere malware. Bij een incident kun je vanuit deze schone omgeving snel en veilig herstellen.

Geautomatiseerde herstelprocessen spelen hierbij een belangrijke rol. Ze verkorten de hersteltijd aanzienlijk en verminderen de kans op menselijke fouten tijdens de stressvolle nasleep van een incident. Bovendien kun je met automatisering regelmatig testen uitvoeren om zeker te weten dat je herstelcapaciteiten werken wanneer je ze nodig hebt.

Een voorbeeld hiervan is een Nederlands financieel dienstverlener die na een ransomware-aanval binnen 24 uur weer operationeel was dankzij een vooraf geteste cyber recovery oplossing. Zonder deze aanpak had het herstel weken kunnen duren, met aanzienlijke financiële gevolgen.

Hoe bereid je je team voor op cyberincidenten?

Een goed voorbereid team is onmisbaar voor effectieve cyber resilience. Begin met bewustwordingsprogramma’s die medewerkers leren over actuele dreigingen en hun rol in de bescherming van bedrijfsgegevens. Dit is geen eenmalige training, maar een doorlopend proces dat regelmatig vernieuwd wordt.

Organiseer praktische oefeningen waarbij teams daadwerkelijk reageren op gesimuleerde incidenten. Deze “tabletop exercises” helpen om zwakke punten in je respons te identificeren en geven medewerkers vertrouwen in hun rol tijdens een echte crisis. Simuleer verschillende scenario’s, zoals ransomware-aanvallen, datalekken of insider threats.

Ontwikkel duidelijke procedures en checklists die tijdens een incident gevolgd kunnen worden. Deze moeten toegankelijk zijn, ook wanneer reguliere IT-systemen niet beschikbaar zijn (bijvoorbeeld op papier of via mobiele apparaten).

Vergeet niet om aandacht te besteden aan je herstelteam – de specialisten die verantwoordelijk zijn voor het terugbrengen van systemen en data na een incident. Zij moeten specifiek getraind zijn in de technische aspecten van je herstelomgeving en regelmatig oefenen met de herstelprocessen.

Welke technologieën ondersteunen optimale cyber resilience?

De technologische basis voor cyber resilience combineert verschillende oplossingen die samen een complete bescherming bieden. AI-gebaseerde detectiesystemen kunnen afwijkend gedrag herkennen dat op een aanval duidt, vaak voordat traditionele beveiligingssystemen het opmerken.

Voor effectieve gegevensbescherming zijn moderne backup-oplossingen onmisbaar. Deze bieden niet alleen regelmatige backups, maar controleren ook automatisch op integriteit en mogelijke malware-besmetting. Cloud-backup diensten bieden schaalbaarheid en geografische spreiding, terwijl lokale oplossingen snellere hersteltijden kunnen bieden.

Geautomatiseerde herstelomgevingen verkorten de tijd tussen detectie en herstel aanzienlijk. Ze kunnen kritieke systemen in een vooraf gedefinieerde volgorde terugbrengen, rekening houdend met onderlinge afhankelijkheden. Dit is vooral belangrijk voor complexe IT-omgevingen met veel integraties.

In de Nederlandse context is het belangrijk om te kiezen voor oplossingen die voldoen aan lokale regelgeving en die data binnen de EU kunnen opslaan. Evalueer ook of cloud-gebaseerde oplossingen passen bij je connectivity en latency-vereisten.

Cyber resilience actieplan voor Nederlandse organisaties

Begin je cyber resilience reis met een nuchtere beoordeling van je huidige staat van paraatheid. Identificeer je kroonjuwelen – de data en systemen die essentieel zijn voor je bedrijfsvoering – en bouw je strategie daaromheen.

Voor kleine en middelgrote organisaties is het slim om te focussen op deze concrete stappen:

1. Implementeer basisbeveiliging volgens het NCSC-framework
2. Zorg voor regelmatige en geteste backups met minimaal één offline kopie
3. Ontwikkel een eenvoudig maar effectief incident response plan
4. Train medewerkers in het herkennen van phishing en andere aanvalsvectoren

Grotere organisaties kunnen bouwen op deze basis met meer geavanceerde maatregelen:

1. Implementeer een dedicated cyber recovery omgeving voor kritieke data
2. Automatiseer detectie- en herstelprocessen waar mogelijk
3. Voer regelmatig penetratietests en red-team oefeningen uit
4. Integreer cyber resilience in je bredere bedrijfscontinuïteitsplanning

Bij E-Storage helpen we organisaties van elke grootte om hun cyber recovery capaciteiten te versterken. Onze geautomatiseerde herstelomgevingen zorgen ervoor dat je na een incident snel weer operationeel bent, terwijl onze data recovery diensten je helpen om zelfs in de meest uitdagende situaties je gegevens veilig terug te krijgen.